Sấy khô là một công đoạn thiết yếu và quan trọng bậc nhất trong quá trình chế biến và bảo quản dược liệu. Việc sấy khô không chỉ giúp loại bỏ độ ẩm để ngăn chặn sự phát triển của nấm mốc, vi khuẩn, kéo dài thời gian bảo quản mà còn là yếu tố quyết định đến việc giữ trọn dược tính, màu sắc, hương vị và giá trị kinh tế của sản phẩm. Sự ra đời và phát triển của máy sấy dược liệu, Tủ sấy công nghiệp đã thay thế phương pháp phơi nắng truyền thống, khắc phục những nhược điểm về sự phụ thuộc vào thời tiết, thiếu vệ sinh và chất lượng không đồng đều, đưa ngành công nghiệp dược liệu lên một tầm cao mới.
1. Vai trò không thể thiếu của Máy Sấy Dược Liệu
Máy sấy dược liệu mang lại nhiều lợi ích vượt trội so với các phương pháp sấy thủ công:
Kiểm soát nhiệt độ và độ ẩm | Thiết bị hiện đại cho phép người dùng kiểm soát chính xác nhiệt độ và độ ẩm trong buồng sấy, đảm bảo dược liệu khô đồng đều, không bị quá nhiệt làm biến chất hay mất hoạt chất. |
Đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm | Dược liệu được sấy trong môi trường kín, tránh xa bụi bẩn, côn trùng và các tác nhân gây ô nhiễm khác, đáp ứng tiêu chuẩn vệ sinh khắt khe. |
Nâng cao chất lượng thành phẩm | Dược liệu sấy bằng máy giữ được hình dạng, màu sắc tự nhiên và đặc biệt là bảo toàn tối đa hàm lượng tinh dầu, hoạt chất quý. |
Tiết kiệm thời gian và nhân công | Quá trình sấy được tự động hóa, rút ngắn đáng kể thời gian so với phơi nắng tự nhiên, không cần phải đảo trở thường xuyên, giảm chi phí nhân công. |
Tính linh hoạt cao | Có thể vận hành liên tục, không bị ảnh hưởng bởi điều kiện thời tiết bên ngoài. |
2. Các Công Nghệ Sấy Dược Liệu Phổ Biến
Tùy thuộc vào đặc tính và yêu cầu bảo toàn hoạt chất của từng loại dược liệu, người ta sẽ lựa chọn công nghệ sấy phù hợp. Hiện nay, có ba loại máy sấy dược liệu chính:
2.1. Máy Sấy Nhiệt Nóng (Tủ Sấy Gió Nóng)
Đây là loại máy sấy truyền thống, tủ sấy công nghiệp và phổ biến nhất, sử dụng không khí nóng được đốt nóng bằng thanh nhiệt để làm bay hơi nước trong dược liệu.
- Nguyên lý: Không khí được làm nóng đến nhiệt độ cài đặt (thường từ đến hoặc cao hơn) và được quạt thổi tuần hoàn qua các khay chứa dược liệu.
- Ưu điểm: Chi phí đầu tư thấp, dễ vận hành, phù hợp với các loại dược liệu thông thường, thân cứng, ít nhạy cảm với nhiệt độ cao (như rễ cây, vỏ cây, một số loại củ).
- Nhược điểm: Nhiệt độ cao có thể làm bay hơi tinh dầu, thay đổi màu sắc, hương vị và giảm một phần dược tính của các dược liệu nhạy cảm.
2.2. Máy Sấy Lạnh (Máy Sấy Bơm Nhiệt)
Máy sấy lạnh là một giải pháp tối ưu cho nhiều loại dược liệu, đặc biệt là các loại quý và nhạy cảm với nhiệt.
- Nguyên lý: Máy hoạt động dựa trên nguyên lý làm lạnh và hút ẩm không khí. Không khí trong buồng sấy được làm lạnh để ngưng tụ hơi nước (giảm độ ẩm), sau đó được làm nóng nhẹ (thường từ đến ) trước khi thổi vào buồng sấy. Quá trình này giúp sấy khô dược liệu ở nhiệt độ thấp.
- Ưu điểm: Bảo toàn màu sắc, hương vị và hàm lượng hoạt chất (tinh dầu, vitamin) gần như nguyên vẹn. Tiết kiệm điện năng hơn so với sấy nhiệt nóng. Phù hợp với các loại hoa, lá, thảo dược quý như đông trùng hạ thảo, sâm, các loại trà, nấm.
- Nhược điểm: Chi phí đầu tư ban đầu cao hơn máy sấy nhiệt nóng.
2.3. Máy Sấy Thăng Hoa
Đây là công nghệ sấy hiện đại và đắt tiền nhất, thường dành cho các sản phẩm dược liệu cực kỳ quý hiếm hoặc cần giữ nguyên cấu trúc vật lý tuyệt đối.
- Nguyên lý: Dược liệu được đông lạnh nhanh ở nhiệt độ rất thấp (khoảng đến ). Sau đó, buồng sấy được hút chân không, khiến nước đá trong dược liệu chuyển trực tiếp từ trạng thái rắn sang hơi (thăng hoa) mà không qua trạng thái lỏng.
- Ưu điểm: Giữ nguyên hình dạng, cấu trúc, màu sắc, và bảo toàn 100% dược tính và chất dinh dưỡng. Sản phẩm sau sấy nhẹ, xốp, dễ nghiền và hoàn nguyên.
- Nhược điểm: Chi phí đầu tư và vận hành rất cao, thời gian sấy dài.
3. Quy Trình Sấy Dược Liệu Cơ Bản
Dù sử dụng loại máy sấy dược liệu nào, quy trình chung để đảm bảo chất lượng dược liệu thường bao gồm các bước sau:
3.1. Sơ Chế Nguyên Liệu
Đây là bước tiền đề quyết định chất lượng thành phẩm.
- Thu hái và phân loại: Thu hoạch đúng thời điểm, phân loại theo bộ phận (rễ, thân, lá, hoa, quả) và chất lượng.
- Làm sạch: Rửa sạch bụi bẩn, tạp chất nhẹ nhàng, tránh làm dập nát dược liệu.
- Cắt thái: Cắt lát, thái khúc hoặc để nguyên tùy theo yêu cầu chế biến cuối cùng, giúp tăng diện tích tiếp xúc với không khí sấy.
- Làm ráo nước: Để ráo nước tự nhiên trước khi cho vào máy sấy.
3.2. Xếp Khay và Cài Đặt Thông Số
- Xếp khay: Trải dược liệu đều, mỏng trên các khay sấy, không xếp chồng chéo quá nhiều để đảm bảo luồng không khí lưu thông và sấy khô đồng đều.
- Cài đặt: Lựa chọn công nghệ sấy (nếu có thể), cài đặt nhiệt độ và thời gian sấy phù hợp với loại dược liệu.
3.3. Tiến Hành Sấy
Quá trình sấy dược liệu bằng máy sấy dược liệu thường được chia thành ba giai đoạn nhiệt độ tăng dần (đối với sấy nhiệt nóng và một số loại sấy lạnh):
- Giai đoạn đầu ( – ): Loại bỏ lượng nước tự do lớn, tránh làm biến cứng bề mặt.
- Giai đoạn giữa ( – ): Tiếp tục loại bỏ độ ẩm còn lại.
- Giai đoạn cuối ( – ): Sấy khô đến độ ẩm an toàn để bảo quản.
- Lưu ý: Đối với dược liệu chứa tinh dầu hoặc hoạt chất nhạy cảm, nhiệt độ sấy không nên vượt quá – .
3.4. Kiểm Tra, Làm Nguội và Bảo Quản Máy Sấy Dược Liệu
- Kiểm tra: Dược liệu đạt yêu cầu khi có độ khô giòn vừa phải, không bị cháy hoặc ẩm ướt.
- Làm nguội: Sau khi sấy, dược liệu cần được làm nguội hoàn toàn trước khi đóng gói.
- Bảo quản: Đóng gói trong bao bì kín, chống ẩm, chống ánh sáng và bảo quản ở nơi khô ráo, thoáng mát, nhiệt độ thích hợp (thường khoảng và độ ẩm ).
Với xu hướng tăng cường sử dụng các sản phẩm từ thiên nhiên, hữu cơ và sự quan tâm ngày càng cao đến chất lượng dược liệu, máy sấy dược liệu không chỉ là một công cụ mà là một giải pháp công nghệ không thể thiếu. Sự phát triển của các dòng máy sấy lạnh và sấy thăng hoa đang dần trở thành tiêu chuẩn cho việc chế biến các loại thảo dược, thuốc nam, thuốc đông y có giá trị cao. Việc đầu tư vào công nghệ sấy hiện đại không chỉ đảm bảo chất lượng, nâng cao thương hiệu mà còn mở ra cơ hội xuất khẩu, đưa dược liệu Việt Nam vươn ra thị trường quốc tế với giá trị gia tăng cao hơn.
Tham khảo thêm sản phẩm: https://maykhuayachau.net/san-pham/tu-say-thuc-pham-cong-nghiep/
Video tham khảo sản phẩm:
Mọi thông tin chi tiết về sản phẩm vui lòng liên hệ trực tiếp với chúng tôi:
CÔNG TY TNHH THƯƠNG MẠI SẢN XUẤT CHẾ TẠO CƠ KHÍ Á CHÂU
Địa chỉ: Lô I.9/1 Đường số 5, KCN Vĩnh Lộc, P. Bình Hưng Hoà B, Quận Bình Tân, TPHCM
Hotline: 0902.804.600
Email: nvkd1.achau@gmail.com